Ekonomi Tanımları >> Bilanço

Bir işletmenin belli bir tarihteki finansal durumunu, yani sahip olduğu varlıkları, borçlarını ve özvarlığını gösteren bir tablodur. Bilanço, temel muhasebe eşitliğine (varlıklar = borçlar + özkaynaklar) dayanır. Bilançonun varlıklar tarafına "aktif", borçlar ve özvarlık tarafına "pasif" adı da verilir.
Bilanço kalemleri çeşitli biçimlerde gruplanabilir. En yaygın kullanılan gruplamalardan birine göre gerek varlıklar, gerek borçlar likidite derecelerine (nakte dönüşme çabukluklarına) göre sıralanır. Yaklaşık bir yıl içerisinde nakte dönüşmesi beklenen varlıklara cari varlıklar ya da döner varlıklar denir. Kasa, alacak hesapları, stoklar cari varlık örnekleridir.
Nakte dönüşmesi daha uzun süren alacak varlıklar ise sabit varlıklar ya da duran varlıklar olarak sınıflanır. Arsa, binalar, makine ve teçhizat, "duran varlık" örnekleridir. Borçlar da, bilançoda kısa vadeli (yaklaşık bir yıl içerisinde ödenecek olan) ve uzun vadeli (daha uzun bir sürede ödenecek olan) borçlar olarak sınıflanır.
İşletmenin sahip olduğu varlıklarla borçları arasındaki farka eşit olan kaynak, işletme sahiplerinin işletmenin varlıkları üzerindeki hakkını temsil eder. Özkaynak, işletme sahiplerinin işletmeye para ve/veya mal olarak koyduğu sermayeden ve dağıtılmamış kârlardan oluşur.
Dağıtılmamış kârlar, genellikle, kâr dağıtımında kullanılabilme ve diğer belli amaçlara tahsis edilmiş olma durumunu açıkça belirtmek üzere, kanuni, fevkalade, özel, genel ihtiyatlar gibi gruplara ayrılarak rapor edilir. Dağıtılmamış kârlar terimi bazen de yalnızca kâr dağıtımında serbestçe kullanılabilecek kısım için kullanılmaktadır.
Hukuki kurallara (özellikle vergi kanunlarına) uygun olarak hazırlanan bilançoya "mali bilanço" , muhasebe ilkeleri temel alınarak işletmenin özelliklerine ve işletme yönetiminin amaçlarına uygun olarak hazırlanan bilançoya da) "ticari bilanço" denir.
Belli durumlarda finansal tabloların (bilanço ve gelir tablosu) hazırlanmasını düzenleyen hukuki kurallarla muhasebe ilkeleri arasında uyuşmazlık olabilir. Bilançoda yer alan varlıkların, çoğu zaman piyasa değerlerini yansıtmadığına dikkat edilmelidir. Bazı istisnaları olmakla birlikte, muhasebe ilkelerine göre varlıklar, bilançoda tarihi değeriyle, yani elde edildiklerinde işletme tarafından katlanılmış olan maliyetleriyle rapor edilir.